چرا شاه رفت؟

شاه چگونه آمد؟ چگونه رفت؟

روایت تلاش نافرجام آمریکا برای حفظ پهلوی

نویسنده : محمدحسین نظری روزنامه‌نگار

شرط مهم بقا و دوام هر نظام سیاسی موضوع استقلال و عدم وابستگی به بیگانگان است. این مساله بسیار حائز اهمیت است که یک حکومت برخاسته از اراده مردم و نیاز زمان و در چارچوب سنت، فرهنگ و منافع عمومی باشد. از این جهت اولین و بزرگ‌ترین ضعف حکومت پهلوی مساله نفوذ و سلطه مطلق بیگانگان بود. مطلق از آن جهت که این سلسله از ابتدا به خواست کشورهای استعمارگر و با دسیسه آنها بر سر کار آمد و در طول دوران حکومت نیز تابع اوامر ایشان بود.

در اسفند ماه 1299 رضاخان که عضو قزاقخانه بود با قدرت و برنامه انگلیسی‌ها سر کار آمد. حکومت او از ابتدا تا انتها زیر نظر مستقیم انگلیسی‌ها بوده و مدیریت آن هم با «لژ بیداری»، تشکیلات فراماسونی وابسته به انگلستان بود. در کنار این مجموعه نقش دیگر جاسوس‌های انگلیس نظیر «مستر ترات» هم در سراسر ایام حکومت پهلوی اول قابل توجه است. مستر ترات با نام اصلی آلن چارلز ترات، رئیس سرویس اطلاعاتی انگلیس در ایران بود. در قسمتی از خاطرات «حسین فردوست» درباره نقش مستر ترات در به حکومت رسیدن محمدرضا پهلوی این‌طور آمده است: «در آن روزها [شهریور 1320] خود محمدرضا مرا برای ملاقات با مستر ترات به باغ سفارت انگلیس در قلهک فرستاد و من در آنجا با ترات که مردی باریک‌اندام، با قد 180 سانتی‌متر و سن حدودا 50 سال بود روبه‌رو شدم.» فردوست به ترات می‌گوید: «محمدرضا مرا فرستاده تا از شما بپرسم وضعیتش چه خواهد شد و تکلیفش چیست؟ نکته بسیار عجیب این است که مستر ترات در آن دیدار از درون کاخ محمدرضا خبر می‌دهد و از علاقه شدید شاه به آلمان‌ها انتقاد می‌کند... شاه هم بعد از این ماجرا خیلی جا می‌خورد و کاملا مقابل شرط و شروط‌ ترات سپر می‌اندازد!»