آنتونی گیدنز و راه سوم

آنتونی گیدنز و راه سوم

آنتونی گیدنز در سال 1938 در انگلستان به دنیا آمد وی دکترای خود را در سال 1974 از دانشگاه کمبریج اخذ نمود و در سال 1987 در همین دانشگاه به درجه استادی رسید. وی ابتدا به واسطه نظریه ساختارمندی شهرت پیدا کرد . در کارهای اجرایی و مشاوره ای بسیاری اشتغال داشته که از آن جمله می توان به ریاست دانشکده اقتصاد دانشگاه کمبریج ، عضو شورای مشورتی انستیتوی تحقیقات سیاستهای عمومی و مشاوری تونی بلر نخست وزیر سابق انگلستان اشاره نمود . در سال 2004 ملقب به بارون گیدنز گردید. وی از مشهورترین و برجسته ترین جامعه شناسان حال حاضر دنیا به شمار می رود و بیش از 34 عنوان کتاب و تعداد زیادی مقالات علمی به رشته تحریر درآورده که اغلب آنها به زبانهای زنده دنیا ترجمه شده است .‏
    گیدنز در کارهای علمی خویش بیشتر معطوف به فضای سیاسی - اجتماعی و رخدادهای اطراف خویش بوده است و لذا نظریاتی که ارائه داده به نوعی پویا و عملیاتی می باشند. مشهورترین نظریه ای که در سالهای اخیر ارائه داده نظریه راه سوم می باشد. نقطه عزیمت گیدنز به راه سوم ، تحولات نظام بین الملل در دهه 90 ( فروپاشی نظام دو قطبی )

    می باشد. نگاهی که گیدنز به این تحولات مهم دارد متفاوت با نگاه صرف روابط بین المللی است و بیشتر رنگ و بوی اجتماعی و رفاهی دارد . وی بر این نظر است که فروپاشی بلوک شرق و در راس آن شکست سوسیالیست ها زمینه را برای تسریع روند جهانی شدن فراهم آورده ، ولی متاسفانه به طور جامع از طرف تحلیلگران سیاسی مورد واکاوی قرار نگرفته است و در واقع این رخداد و تغییر مهم بیشتر به عنوان شکست یک جهان بینی در نظر گرفته شده است و در نتیجه عمدتاً به تقویت بینش سیاسی مبتنی بر آزادی بازار منجر گشته که در درون قطب غالب یعنی لیبرال دموکراسی جای

    می گیرد .حال آنکه در نظر گیدنز فروپاشی بلوک شرق می باید بازتاب های عملی روشن تری در برنامه ها و خط و مشی های سیاسی احزاب و سازمان های سیاسی ایجاد کند. فروپاشی بلوک شرق جمله به معنی خاتمه آن گفتارها و برنامه هایی در بلوک غرب است که موجودیت و مشروعیت خود را بر وجود یک دشمن خارجی بنا نهاده اند و اکنون که چنین تهدیدی از بین رفته لزوم تغییر و برگزیدن رهیافت ها و رفتارهای جدید احساس می گردد . به طور کلی گیدنز معتقد است فروپاشی قطب رقیب نمی تواند قطب غالب را دست نخورده باقی بگذارد . انتخاب عنوان راه سوم برای نظریه گیدنز از همین تحلیل ناشی می گردد و راهی بین این دو ایدئولوژی را برای برون رفت از وضعیت فعلی و رسیدن وضعیت مطلوب پیشنهاد می کند . هم سوسیالیسم و هم لیبرالیسم را ناتوان از برآوردن نیازهای امروز جامعه بشری می داند ( سوسیالیسم به عنوان نماد بلوک شرق و لیبرالیسم به عنوان نماد بلوک غرب )‏
    گیدنز می گوید : امروز چنانمی نماید که اندیشه های سیاسی توانایی الهام بخشی خود و رهبران سیاسی توانایی رهبری کردنشان را از دست داده اند نگرانی ها درباره انحطاط معیارهای اخلاقی ، شکاف فزاینده میان غنی و فقیر و فشارهای روانی ناشی از دولت رفاه بحث عمومی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و ذهن عموم مردم را به خود مشغول کرده است تنها گروههایی که کاملاً خوشبین به نظر می رسند گروههایی هستند که معتقدند تکنولوژی می تواند مشکلات را حل کند اما دگرگونی تکنولوژیکی مشکلات مختص خودش را به بار می آورد و در هر صورتی تکنولوژی نمی تواند اساسی برای یک برنامه سیاسی فراهم بیاورد . اگر بنا باشد تفکر سیاسی ویژگی الهام بخشی خودش را به دست بیاورد نباید صرفاً واکنشی و یا محدود به امور روزمره و تنگ نظرانه باشد . زندگی سیاسی بدون آرمان هیچ است اما آرمان ها نیز اگر چنانچه با امکانات واقعی هیچ ارتباطی نداشته باشند پوچ و بیهوده اند .‏
    وی معتقد است تدوین سیاست هایی که بخواهند با وضعیت جدید جهان روبرو شوند و جوابگوی نیازهای جدید باشند مستلزم اتخاذ موضع شفاف و روشن تری در قبال 5 مسئله اساسی است : ‏
    1) فهم دقیق از جهانی شدن و پیامدهای آن
    2) درک روشن و عملی از مفهوم فرد گرایی در جوامع مدرن
    3) تدقیق و تصحیح مقوله چپ و راست
    4) شفافیت فهم خود از سازمان سیاسی
    5) درک مسائل زیست محیطی
    آنتونی گیدنز با بررسی نظام های مختلف سرانجام به این نتیجه می رسد که سوسیال دموکراسی ( نه سوسیال دموکراسی تجربه شده ) با چنین شرایطی سازگار می باشد. سوسیال دموکراسی تلفیقی از ایدئولوژی قطب های غالب دوران دو قطبی یعنی لیبرالیسم و سوسیالیسم می باشد. راه سوم گیدنز مبین چنین رهیافتی است چنانچه اشاره گردید سوسیال دموکراسی مد نظر گیدنز متفاوت با تجربه عملی احزاب و گروههای سوسیال دموکرات در اروپا و بویژه در کشور خودش انگلستان می باشد و نسبتاً نزدیک به سوسیال دموکراسی کشورهای حوزه اسکاندیناوی
    می باشد که عمدتاً روی مسائل اخلاقی و رفاهی شهروندان شان تمرکز کرده اند. او این امر را کتمان نمی کند که سوسیال دموکرات ها در بسیاری از زمینه ها مانند بازدهی دستگاه دولت ، کارایی سرمایه گذاری های رفاهی و تشویق اراده های فردی هنوز باید از بینش های متداول در اندیشه راست سیاسی درس های زیادی بیاموزند. آنتونی گیدنز ضمن انتقاد از نظام های سوسیال دموکراسی پیشین ، آنها را با کمی اصلاح به سوی راه سوم رهنمون می سازد . در نظر وی سوسیال دموکراسی به دلیل اهمیت دادن به مسائلی همچون تعمیم و تعمیق دموکراسی به معنی فراهم آوردن شرایط مشارکت وسیع و گسترده مردم در امور حکومتی و تلاش مستمر برای ادغام اجتماعی افرادی که در
    شتاب های نظامهای سرمایه مدار عقب می مانند و نیز مقید نبودن به فرهنگ سنتی بورژوایی در شرایط مناسب تری از سایر جریان های سیاسی برای اتخاذ و هدایت راه سوم قرار دارند . ‏
    رهیافت گیدنز به مسائل رهیافتی است که از نگاه اقتصادی - اجتماعی وی نشات می گیرد و هم رهیافت لیبرال ها که تنها بازار و اقتصاد را اساس می دانند و هم رهیافت سوسیالها را که موضوعات اجتماعی را در نظر
    می گیرند در بر می گیرد به عنوان مثال نگاه گیدنز به دولت سلبی و مخالف نبوده بلکه گیدنز به حکمران خوبی معتقد است که می تواند شرایط بهتری را برای شهروندان فراهم سازد و افسارگسیختگی بازار را کنترل کند. به طور کلی راه سوم گیدنز تلفیقی از این دو ایدئولوژی مهم در غرب
    می باشد نظریه وی هم فرد گرایی و هم
    جمع گرایی را در خود جای داده و نه لیبرال محض است و نه سوسیال محض.‏
    در فلسفه سیاسی راه سوم نیاز به اصلاح سیستم های رفاهی شهروندان در اولویت کار قرار دارد و گیدنز دلیل آن را در 3 مورد خلاصه می کند :‏
    1) وجود ساختارهای رفاهی از حدی که با تغییرات اجتماعی و اقتصادی که در جهان وجود دارد پا فراتر می گذارد نیازهای جامعه امروزی گسترده تر و متفاوت شده و موضوعاتی همانند وارد شدن زنان به بازار کار بایستی مد نظر قرار گیرد. ‏
    2) در بسیاری از کشورها دولت ‏- رفاه دست نیافتنی است و هنوز به آن حد نرسیده اند که از مسائل نظامی و سیاست عالی به مسائل رفاهی برسند و لذا توجه به رفاه شهروندان نیاز اساسی و بلاشرط چنین نظام هایی می باشد. ‏
    3) دولت رفاه محدودیت‏ ها و تناقضات مختص خودش را دارد به طوری که نظام های سیاسی در انتخاب چنین رهیافتی بایستی دقت نظر کافی داشته باشند .‏نظریه راه سوم درست در نقطه مقابل نظریه پایان تاریخ فرانسس فوکویاما قرار دارد که معتقد بود با فروپاشی بلوک شرق ، ایدئولوژی سوسیالیسم - کمونیسم به آخر خط رسیده و تنها لیبرال دموکراسی پیروز میدان است و بعد از این بدون رقیب به حیات خود ادامه خواهد داد چون به نظر وی تاریخ اغلب
    ایدئولوژی ها را تجربه کرده و جنگ مستمری بین این ایدئولوژی ها شکل گرفته و سرانجام غول قدرتمندی با عنوان لیبرال دموکراسی از خاکسترهای چنین نبردی سر در آورده و بدون رقیب جدی پیش به سوی جلو خواهد تاخت . تنها وجه مشترک هر دو دموکراسی است ولی در پیشوند کاملاً متضاد هستند. بالعکس فوکویاما گیدنز معتقد است به آخر تاریخ نرسیده ایم و هنوز تا ایده آل سیاسی فاصله زیادی داریم و در نظر او نیازهای امروزین و مسائل و موضوعات جهان امروز نیاز به راهکارها و روش های جدیدی دارد که از عهده نظام های لیبرال دموکرات بر نمی آید .‏
    نتیجه گیری ‏
    اصطلاح راه سوم اصطلاح جدیدی نیست و توسط برخی از احزاب سیاسی قبلاً به کار برده شده است که از آن جمله می توان به گروههای راست. گرای افراطی اشاره کرد هر چند که این واژه اغلب توسط احزاب سوسیال دموکرات مورد استفاده قرار گرفته است. در اروپا تونی بلر نخست وزیر سابق انگلستان و گرهارد شرودر صدراعظم سابق آلمان سیاستهای خود را در راستای راه سوم گیدنز تعبیر می کردند و حتی تونی بلر آنتونی گیدنز را به سمت مشاوری خودش منصوب نمود . نظریه راه سوم آنتونی گیدنز از نگاه اجتماعی - اقتصادی وی به موضوعات سیاسی نشات گرفته و بیشتر مسائل رفاهی و اخلاقی شهروندان را مد نظر قرار
     می دهد و نه تنها همانند لیبرال
     دموکرات ها از دولت سلب اختیار و
    وظایف نمی کند بلکه از حکمران خوبی سخن به می آورد که با
    گستره ای از وظایف و اختیارات در مقابل شهروندان، مسئول و پاسخگو
    می باشد.‏
    منابع ‏
    1) گیدنز ، آنتونی ؛ راه سوم : بازسازی سوسیال دموکراسی ؛ ترجمه منوچهر صبوری کاشانی ‏- تهران : شیرازه 1388‏
    2) گیدنز، آنتونی ؛ راه سوم و منتقدان‏ آن ؛ ترجمه مریم پاشنگ ؛ تهران : همشهری 1380‏
    3) گمپل ، فیلیپ؛‏ چکیده آثار گیدنز؛ ترجمه حسن چاووشیان ، تهران : ققنوس 1383‏
    4) پیرسون ، کریستوفر ؛ معنای مدرنیت : گفتگو با گیدنز ؛ ترجمه علی اصغر سعیدی ؛ تهران : کویر 1380

آنتونی گیدنز
 خلاصه کتاب موج سوم الوین تافلر
 خلاصه کتاب تکوین جامعه شناسی نوین
 خلاصه کتاب جهان رها شده گیدنز
 اصول روزنامه نگاری
 ژورنالیسم اینترنتی در ایران رشته علوم ارتباطات اجتماعی
 مدل سوم ویلبر شرام
 کمپین تبلیغات مدیریت
تبلیغات برنامه ریزی رسانه ای
پیام های تبلیغاتی
 تحقیقات بازاریابی
(Marketing Research)